Inleiding in voedingsallergieën en –intoleranties bij kinderen.

Voedingsallergieën en intoleranties kunnen een grote impact hebben op het dagelijks leven van kinderen en volwassenen. Als kinderdiëtiste wil ik ouders informeren over wat voedingsallergieën zijn, hoe ze kunnen worden gediagnosticeerd en behandeld, en het belang van professionele begeleiding hierbij.

Wat is een Voedingsallergie?

Voedingsallergieën en intoleranties kunnen een grote impact hebben op het dagelijks leven van kinderen en volwassenen. Een voedingsallergie is een abnormale reactie van het immuunsysteem op bepaalde eiwitten in voedsel. Wanneer een kind met een voedingsallergie dit specifieke voedsel eet, ziet het immuunsysteem dit als een bedreiging en reageert door antistoffen aan te maken. Dit kan leiden tot een reeks symptomen, variërend van mild tot levensbedreigend.

Voedingsallergie vs. Voedingsintolerantie

Het is belangrijk om het verschil te kennen tussen een voedingsallergie en een voedingsintolerantie:

• Voedingsallergie: Hierbij is het immuunsysteem betrokken en kunnen de reacties mild tot zeer ernstig zijn, zoals anafylaxie.
• Voedingsintolerantie: Het onvermogen van het lichaam om een bepaald voedsel goed te verteren.

Een koemelkallergie en lactose-intolerantie worden vaak verward, maar zijn fundamenteel verschillend:

• Koemelkallergie: Dit is een immuunreactie op de eiwitten in koemelk. Het immuunsysteem denkt dat koemelkeiwitten aangevallen moeten worden, zoals bij virussen of bacteriën. Het is die reactie die bij een koemelkallergie de klachten veroorzaakt.
• Lactose-intolerantie: Jouw lichaam beschikt niet over het enzym lactase (het ‘schaartje’) om de lactose (de melksuiker) in de melk te verknippen (of te verteren). Hierdoor komt de lactose onverteerd in de darm terecht. Dat kan gaan gisten en kan klachten geven zoals winderigheid, krampen, diarree, … Baby’s worden zelden geboren met een lactose-intolerantie.

De symptomen van een koemelkallergie beginnen meestal vrij vroeg: tijdens de eerste weken of maanden van de baby. Een koemelkallergie manifesteert zich bij elk kind anders waardoor het soms moeilijk te herkennen is. Mogelijke symptomen bij een koemelkallergie zijn reflux, huiduitslag, huilen, eczeem, krampen, winderigheid, groeivertraging, hoesten, verstopte neus of stoelgangproblemen.

Een baby kan meerdere van deze klachten hebben, maar ook maar één symptoom. Zoals je ziet zijn de symptomen divers en kunnen ze vaak ook een andere oorzaak hebben dan koemelkallergie. Geeft jouw baby regelmatig terug maar heeft het hier geen last van? Dan is er geen probleem. Reageert jouw baby heel heftig en gaat jouw baby erg veel huilen? Dan kan je dit best even laten controleren door een kinderarts.

Soja bij een koemelkallergie

Het is soms lastig om door de bomen het bos nog te zien: wat mag mijn kind nu nog eten en wat niet? Of als je borstvoeding geeft: wat mag ik zelf nog eten en wat niet? Vaak wordt het advies gegeven om soja-producten te nemen in de plaats van koemelk. Naargelang welke vorm van allergie dat jouw kindje heeft, kan dit wel of geen klachten geven.

Diagnose van voedingsallergieën

Het diagnosticeren van een voedingsallergie begint meestal met een gedetailleerde medische geschiedenis en een beschrijving van de symptomen. Het is belangrijk om te weten of jouw kindje eerder een snelle of een trage koemelkallergie heeft. Huidpriktesten en bloedtesten werken immers alleen bij een snelle koemelkallergie.

• Huidpriktesten: Een kleine hoeveelheid allergeen wordt op de huid aangebracht en de reactie wordt gemonitord.
• Bloedtesten: Er wordt getest op specifieke IgE-antistoffen die wijzen op een allergische reactie.

Beide testen hierboven sporen IgE-antilichamen op. Een vertraagde allergie werkt niet via het IgE-systeem. Een negatieve test betekent dus niet dat jouw kindje geen vertraagde koemelkallergie kan hebben.

Omgekeerd kan je soms ook een vals positief resultaat krijgen: jouw kindje heeft dan wel IgE- antilichamen tegen koemelk, maar ervaart geen klachten. Men spreekt dan van sensibilisering. Zonder klachten, is er absoluut geen reden om het voedingsmiddel te vermijden. Het voedingsmiddel vermijden kan immers het tegengesteld effect veroorzaken, namelijk: de allergie in de hand werken.

Er is hiernaast nog een bloedtest die geen wetenschappelijk evidentie heeft, namelijk de IgG-test. Hierbij wordt in het bloed op IgG-antilichamen getest. Geeft dit een positief resultaat? Dan betekent dit dat jouw lichaam regelmatig in contact gekomen is met het voedingsmiddel. In de zoektocht naar antwoorden kunnen ouders verleid worden door niet-wetenschappelijk bewezen testen die beloven intoleranties en allergieën op te sporen. Jammer genoeg kunnen deze testen onbetrouwbaar en gevaarlijk zijn. Lange lijsten met voedingsmiddelen die je moet schrappen uit jouw voeding (bijvoorbeeld 10 of meer verschillende voedingsmiddelen) zijn zeer zelden nodig en daarom ook sterk afgeraden. Ze kunnen immers leiden tot het onnodig beperken van het eetpatroon, wat kan resulteren in voedingstekorten en gezondheidsproblemen.

Wil je weten of je een bepaalt voedingsmiddel al dan niet verdraagt? Dan kan je een voedselprovocatietest doen. Hierbij wordt, onder medisch toezicht van een arts en verpleegkundige het voedingsmiddel in opklimmende hoeveelheden toegediend aan de patiënt om te observeren of er een reactie optreedt. Op deze manier kan je ervan uitgaan dat je de boosdoener van de klachten gevonden hebt.

Pinda- en ei-allergie

Pinda- en notenallergie zijn zorgwekkend vanwege hun potentieel ernstige en levensbedreigende reacties. Symptomen kunnen variëren van huiduitslag en jeuk tot anafylaxie.

Vroeger luidde het advies om allergenen zo lang mogelijk te vermijden in de voeding van kinderen. Denk hierbij aan pinda, ei en noten. Dit werd gedaan om allergie te voorkomen. Intussen weet men uit onderzoek dat het opzettelijk mijden van pinda’s het ontwikkelen van een pinda-allergie net in de hand werkt. Voor pinda en ei weet men intussen dat hetaanbieden van deze voedingsmiddelen voor de leeftijd van 12 maanden een allergie aan pinda of ei mee kan helpen voorkomen.

Wanneer moeten ouders extra alert zijn?

Jouw kindje leren eten vraagt veel tijd, energie en aandacht. Jammer genoeg speelt bij het ontwikkelen van allergieën erfelijkheid een grote rol. Ik raad daarom aan om als ouder extra alert te zijn op mogelijke voedingsintoleranties of -allergieën bij hun kinderen als er intoleranties of allergieën in de familie optreden.

Daarnaast vragen we aan ouders met een atopisch kindje extra aandachtig te zijn. Atopische kinderen zijn kinderen die aanleg hebben om allergisch of heel overgevoelig te reageren op normale, niet levensbedreigende stoffen of omstandigheden. Deze kinderen zijn vatbaar voor aandoeningen zoals eczeem, astma of hooikoorts en hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van voedingsallergieën. Symptomen zoals chronische huiduitslag, ademhalingsproblemen of terugkerende spijsverteringsproblemen kunnen aanwijzingen zijn dat er een onderliggende voedingsallergie of – intolerantie speelt.

Het Belang van een Goede Kinderdiëtist

Een goede kinderdiëtist speelt een essentiële rol bij de behandeling van voedingsallergieën. Elk kind is uniek, en een kinderdiëtist kan gepersonaliseerd advies geven dat de alle nodige voedingsstoffen biedt terwijl allergenen worden vermeden. Een kinderdiëtist houdt hierbij ook rekening met de soort allergie (bijvoorbeeld wei-allergie of caseïne-allergie) en met de vorm (snelle of trage) allergie.

Ouders en kinderen krijgen van een kinderdiëtist educatie over het herkennen van verborgen allergenen en het veilig bereiden van voedsel. Zo leren de ouders en de kinderen welke producten wel nog mogelijk zijn en voor welke producten ze best de verpakking even nakijken. Dit helpt ook bij het anticiperen in een sociale context zoals bij kinderfeestjes of bij traktaties.

Bij het elimineren van bepaalde voedingsmiddelen, zorgt een diëtist ervoor dat het kind nog steeds een gebalanceerde voeding krijgt met alle noodzakelijke vitaminen en mineralen en alle bouwstoffen om gezond te groeien. Samen kijken we naar hoe we voedingsmiddelen volwaardig kunnen vervangen.

Voedingsallergieën kunnen stressvol zijn voor zowel ouders als kinderen. Een kinderdiëtist biedt niet alleen voedingsadvies, maar ook emotionele steun en praktische tips om het dagelijkse leven gemakkelijker te maken en de stress of onrust weg te nemen.

Voedingsallergieën bij kinderen vereisen een zorgvuldige aanpak en de betrokkenheid van professionals zoals kinderdiëtisten. Door juiste diagnose, begeleiding en educatie kunnen ouders hun kinderen helpen veilig en gezond op te groeien, ondanks hun allergieën. Elke allergie of intolerantie vereist specifieke aandacht, en met de juiste kennis en ondersteuning kunnen we ervoor zorgen dat elke maaltijd weer een moment van plezier en verbinding wordt.

In onze praktijk in Hoogstraten en Turnhout kan je terecht voor vragen en advies bij onze kinderdiëtisten. Vul zeker ons contactformulier in via deze link. Volg ons ook zeker op Instagram!

Groetjes

Ann Berger
Kinderdiëtiste